Toen ik op Facebook liet weten dat ik blij was met de overwinning van Conchita Wurst op het Eurovisiesongfestival (omdat het een mooi liedje was, omdat Conchita prachtig kon zingen én omdat haar overwinning inderdaad een overwinning voor vrijheid en verdraagzaamheid was) kreeg ik heel wat reacties. Positieve … en helaas ook negatieve.
“Waarom zou de overwinning van een freak holebi’s blij moeten maken?” of “Probeer maar eens aan een zevenjarig kind uit te leggen waarom die ‘mevrouw’ daar met een baard staat. Een héél klein beetje uniformiteit mag er toch wel zijn lijkt mij. We kunnen venten, die eigenlijk geen venten willen zijn, maar die toch alle uiterlijke tekenen ervan willen dragen, missen als kiespijn!”
Oei. Zo’n felle reactie om het simpele feit dat iemand die als man geboren is het leuk vindt om in een prachtige jurk maar met een baard een liedje te zingen. Conchita verplichtte niemand om haar liedje mooi te vinden. Noch om zelf een jurk te dragen of zich al dan niet te scheren. Toch brengt haar verschijning mensen in verwarring en zorgt ze ervoor dat iemand zich zo ongemakkelijk gaat voelen dat hij zijn frustratie op Facebook wil uiten.
We stoppen mensen graag in hokjes. We gaan al te vaak af op de verpakking in plaats van op de inhoud. Een kleine maand geleden maakte ik de resultaten bekend van ‘Beyond the Box’, een studie van de UAntwerpen en de Brusselse St Louis-universiteit die net de impact van die stereotypes onderzocht. Daaruit bleek net dat hokjesdenken inderdaad zo ingeburgerd is als frieten met stoofvleessaus of zondag bij de oma.
Het is een makkelijke manier om mensen te categoriseren, het helpt sociale keuzes te maken. We doen het allemaal. Maar als LGBT’s weten we ook hoe krap zo’n hokje kan aanvoelen, hoe hinderlijk het kan zijn meteen een stempel te krijgen.
Vandaar dat de overwinning van die ‘freak’ mij blij maakt. Ik ben een homoman en heb op het eerste gezicht inderdaad niets gemeen met transpersonen. Maar kijk wat beter en je ziet dat we eigenlijk dezelfde strijd voeren. Conchita Wurst zorgt er voor dat de onzichtbare maar o zo tastbare normen van wat normaal is, over wat hoort en niet hoort, over wat mannelijk en vrouwelijk is en wat iemand tot man of vrouw maakt opnieuw gespreksvoer worden. Door erover te praten zullen meer mensen beseffen dat dat geen natuurwetten zijn, maar sociale afspraken. En sociale afspraken evolueren en kunnen veranderen.
Eind juni 1969 waren het boomlange dragqueens die in New York de politie verdreven uit de Stonewall bar. Zij waren bereid om op de barricaden te gaan staan om de mentaliteit van hun medeburgers te veranderen.
Onze strijd wordt niet enkel meer op de barricaden gestreden maar in elk gesprek, in elke post op Facebook, in lessen en cursussen op school en … in het stemhokje. Denk daarom goed na in welk (stem)hokje jij thuis hoort. Op 25 mei verkiezen we wie ons zal vertegenwoordigen in Vlaanderen, Brussel, België én Europa. Wie wordt het gezicht van onze gemeenschap, de stem van onze grieven en opmerkingen. Wie helpt ons daarna om de bestaande hokjes verder af te breken? Aan wie geef jij jouw twaalf punten?