Het is een tevreden Hinde Boulbayem die me bij Sumy in Neder-over-Heembeek ontvangt. Haar bedrijf draait goed, de cijfers zijn positief en ze heeft meer aanvragen dan ze aankan. Toch heeft ze niet voor de makkelijke weg gekozen: ze wil goederen vervoeren met respect voor het milieu en de stad en zegt gewoonweg ‘nee’ tegen klanten die niet meegaan in de filosofie van haar bedrijf. Langs de trap die we nemen om naar de kantoren te gaan, hangen foto’s van alle medewerkers. Het wordt een babbel met een gedreven jonge Brusselse onderneemster over ecologie, betrokken en gezonde werknemers, de nood om voortdurend te vernieuwen en het belang van kansen te grijpen en mensen ook kansen te geven.
Bruno De Lille: De vervoersector klaagt steen en been. Wat brengt je ertoe om je hier dan toch in te werpen? En dan nog wel op een ecologische manier wat het nog moeilijker maakt?
Hinde Boulbayem: Mijn vader had een vervoerbedrijf dus ik ben altijd thuis geweest in deze sector. Ik zag wel hoe moeilijk hij het had om zijn zaak winstgevend te houden. Tegelijk zat ik van jongs af aan al in met het milieu en de opwarming van de aarde. Dus heb ik op het einde van mijn studies Transport & Mobility als afstudeerproject een oplossing gezocht voor die twee uitdagingen: kan ik goederenvervoer én ecologischer én winstgevend te maken? Een beetje tot mijn eigen verrassing bleek dat helemaal niet zo ingewikkeld te zijn als je maar de juiste keuzes maakte. Ik probeerde mijn ideeën dan bij een aantal bedrijven aan de man te brengen maar helaas wilden de meesten hun manier van werken niet aanpassen. Onbegrijpelijk als je weet dat ze meer winst hadden kunnen maken.
“Ze kunnen meer winst maken en toch willen de meeste bedrijven hun manier van werken niet aanpassen.”
Ik ben een erg ondernemend persoon dus het was voor mij geen optie om mijn studie gewoon in een kast te klasseren en er dan niks mee te doen. Daarom ben ik zelf begonnen met een testbedrijf. Ik ben naar een grote firma gestapt die vaak vervoer nodig had en heb hen gezegd “laat me bewijzen dat het werkt”. Ze gingen akkoord en al snel bleek dat ik gelijk had. En toen vroegen ze me om zaken met hen te blijven doen. Dat was eigenlijk niet mijn bedoeling: ik wou tonen dat het sowieso mogelijk was. Maar ik heb de kans die ze me gaven, gegrepen. En zo is Sumy geboren. Intussen werken we 7 op 7 en heb ik een goede 20 medewerkers.
BDL: Heb jij dan dé mirakeloplossing gevonden?
HB: Er is geen mirakeloplossing. Het is wel zo dat je jezelf constant in vraag moet blijven stellen. Ik ken een bedrijf dat veel ontevreden klanten had omdat hun leveringen zelden op tijd kwamen. Hun vrachtwagens zaten namelijk voortdurend vast in het verkeer. Om hun klanten tevreden te houden, hebben ze extra vrachtwagens gekocht zodat hun chauffeurs minder afzetpunten moesten bedienen. Hun vrachtwagens zaten echter nog altijd vast in de file – die ze door hun keuze trouwens zelf nog langer hadden gemaakt -, ze hadden extra personeelskosten én ze reden uiteindelijk rond met halflege vrachtwagens. Dan wordt het moeilijk om winst te maken natuurlijk.
Wij kiezen voor grote bestelwagens die we propvol kunnen laden. We hebben een systeem uitgewerkt waarmee we elke lege plek opvullen. Bovendien rijden ze op CNG en gebruiken we elektriciteit om de producten te koelen. Daardoor maken we bijna geen lawaai en hebben we de toestemming gekregen om ‘s nachts te mogen leveren. Geen verkeersproblemen dus. Kiezen voor duurdere wagens en betalen voor nachtwerk lijkt op het eerste gezicht geen goede keuze. Maar op het einde van de rit valt de rekening positief uit want we vervoeren goederen en geen lucht en we kunnen op dezelfde tijd meer klanten bedienen. Bovendien hebben we alleen maar tevreden klanten want als ze ‘s ochtends willen beginnen werken, staan al hun goederen al klaar. Ze verliezen geen tijd meer.
Ik maak de rekening van de andere bedrijven natuurlijk niet. Ik kijk naar wat wij doen en blijkbaar hebben we de goede keuzes gemaakt waardoor het goed gaat met ons. Maar we moeten met onze twee voeten op de grond blijven staan. Voor je het weet zit je zelf vast in een routine en dat is gevaarlijk. Het is en blijft een moeilijke sector en je moet altijd hopen dat de klanten vertrouwen in je blijven hebben.
BDL: ‘s Nachts leveren is handig om verkeersproblemen te vermijden maar heeft een grote invloed op de levenskwaliteit van je medewerkers. Betalen zij uiteindelijk de prijs niet voor de grotere efficiëntie?
HB: Dat denk ik niet. Nachtwerk is inderdaad niet voor iedereen weggelegd maar wij hebben veel jonge mensen die bij ons solliciteren juist omdat ze ‘s nachts kunnen werken. Ik dacht in het begin ook dat het moeilijk zou zijn om hen te vinden maar dat is niet zo. We werken ook al van het begin zo dus die mensen weten goed waarvoor ze kiezen. Een voordeel voor hen is ook dat ze door de nachtpremies meer verdienen dan veel collega’s in deze sector. En de werkstress is aanzienlijk lager. Door de verkeersproblemen kunnen chauffeurs hun parcours bijna nooit afleggen in de tijd die het bedrijf daarvoor voorziet. Ze moeten constant schipperen, zijn opgejaagd en krijgen te maken met boze klanten en nerveuze planners. Het aantal mensen dat uitvalt door die voortdurende druk is hoog in deze branche. Door het nachtelijk leveren is die druk er niet bij ons: meestal leggen ze hun parcours sneller af dan voorzien, als ze klanten ontmoeten zijn die tevreden en ze hebben dus voortdurend succeservaringen. We hebben dan ook nauwelijks zieken bij Sumy: vorig jaar waren onze twintig medewerkers samen amper 30 dagen ziek. Ik kon mijn oren niet geloven toen ze me dat kwamen vertellen.
“De chauffeurs voelen zich opgejaagd en krijgen voortdurend te maken met boze klanten.”
Je moet wel elke keer opnieuw het vertrouwen van je klanten krijgen. Als je ‘s nachts levert, dan zijn zij er niet. Je loopt rond met de sleutels van hùn bedrijf, ze moeten er zeker van zijn dat ze krijgen wat ze gevraagd hebben zonder dat ze het zelf meteen ter plekke kunnen checken, ze krijgen mensen over de vloer die ze zelf niet gekozen hebben, … Het vraagt durf van onze klanten om met ons te werken. Eens ze de stap gezet hebben, dan zijn ze mee. Maar je moet ze eerst zover krijgen hé. Het nadeel voor ons is dat we hier grote bossen sleutels hebben die we moeten bewaken en dat we elke nacht moeten zorgen dat de chauffeurs de juiste sleutel bij zich hebben. We zouden er eens een student moeten opzetten om daarvoor een oplossing te vinden (lacht).
BRD: Als ik de foto’s van je medewerkers zie, dan merk ik dat je een heel diverse ploeg hebt. Is dat een bewuste keuze?
HB: We werken vooral met Brusselaars en dan krijg je automatisch een gemengde groep medewerkers. Als je tenminste iedereen een kans wil geven. En dat is helaas niet altijd het geval: ik heb verschillende chauffeurs die nergens aan de bak kwamen omdat ze uit een ‘moeilijke’ gemeente kwamen of omdat sommige bedrijfsleiders niet voorbij hun vooroordelen over herkomst of geloof kijken. Ik geef hen dat vertrouwen wel. Er is wel eens een mislukking maar dat is een uitzondering, meestal krijg ik positievere resultaten dan ik zelf had durven hopen.
“Ik heb verschillende chauffeurs die nergens aan de bak kwamen omdat ze uit een ‘moeilijke’ gemeente kwamen.”
En als er problemen zijn, zoek dan samen naar oplossingen. Onlangs is de ramadan begonnen. Ik weet dat de eerste vier dagen de lastigste zijn dus ik heb aan de moslim-chauffeurs voorgesteld om dan verlof te nemen. De anderen springen op dat moment in. Ze doen dat met plezier want ze weten dat die anderen dat ook voor hen doen als zij eens thuis willen zijn omdat ze een eigen feestdag hebben of omdat hun familie hen even nodig heeft. Het werk moet gebeuren – daar geven we niet op toe – en iedereen heeft recht op een gelijke behandeling dus er worden aan de ene geen extra voordeeltjes gegeven die de andere niet kan krijgen. Maar werkreglementen, vakantieregelingen en personeelsbeleid laten wel degelijk wat marge toe. Wees daar creatief mee en je motiveert je mensen. Ze waarderen dat ook. Vandaar dat ze er de kantjes niet van aflopen. Een extra reden misschien ook voor het lage aantal ziektedagen.
BRD: Wil je nog veel groeien? Is de sky de limit voor Hinde Boulbayem en Sumy?
HB: We willen zeker nog groeien maar die groei moet passen binnen onze filosofie. We moeten het op een ecologische en efficiënte manier kunnen organiseren. We kregen onlangs een aanbod om een ophaalsysteem voor vuile borden en etensboxen op te zetten. Mensen konden een maaltijd thuis laten komen en i.p.v. van wegwerpborden en -boxen zouden ze herbruikbaar vaatwerk krijgen. Ze moesten dat dan op een bepaalde plaats in de straat afzetten en wij moesten dat dan komen oppikken, laten schoonmaken en terug aan de restaurants bezorgen. Het klonk origineel maar in de praktijk zouden we voortdurend moeten rondrijden met veel te lege bestelwagens waardoor de ecologische winst eigenlijk onbestaande was volgens ons. Dat hebben we dus geweigerd.
Groeien moet ook mogelijk zijn hé. Zo botsen wij vandaag met Sumy even op onze grenzen omdat we geen extra bestelwagens op CNG kunnen kopen. Colruyt heeft namelijk de hele jaarproductie voor 2017 opgekocht. Het is goed dat er meer bedrijven zijn die ecologischer willen rondrijden. Maar voor ons is het vervelend dat we tot volgend jaar moeten wachten om onze vloot uit te breiden. We kunnen op dit moment ook moeilijk klanten in Wallonië aanvaarden omdat daar nauwelijks CNG getankt kan worden. En ik kan moeilijk riskeren dat mijn mensen onderweg zonder brandstof zouden vallen hé. Die bestelwagens laten zich lastig duwen (lacht).
BRD: Er is momenteel een race to the bottom bezig in de vervoersector. Klanten willen alles gratis én liefst de dag zelf geleverd krijgen. Zet dat sowieso geen rem op een mogelijke groei?
HB: Ik doe daar niet aan mee. Ik wil mijn mensen een correct loon betalen en de prijs van mijn wagens en het gas waarop ze rijden, is wat ze is. Wil je met ons werken, dan betaal je daar ook voor. Onlangs kregen we een groot extra contract aangeboden. We hebben eerst een aantal weken proefgedraaid en iedereen leek tevreden. Maar dan bleek dat we het echte contract maar kregen als er nog eens een derde van de prijs afging. Dat kon alleen door te besparen op het aantal chauffeurs en op hun loon. Dus ook voor dat contract hebben we bedankt.
“Gratis bestaat niet. Het zijn de werknemers die de prijs betalen.”
Trouwens, is het echt zo dat iemand die ‘s ochtends op het internet een elektrische tandenborstel koopt die per se ‘s avonds al wil hebben? Of is het omdat het sowieso gratis aangeboden wordt? Ik geloof dat dat hele systeem niet vol te houden is. Ecologisch en voor de mobiliteit is dat een ramp. Daarom alleen al moeten we dit herzien. En gratis bestaat niet. Iemand betaalt de prijs en vaak zijn het de werknemers. Maar als je weet dat je iemand aan het uitbuiten bent, ben je dan nog zo gelukkig met je snelle gratis levering? Of zou je bereid zijn van toch een dag geduld te tonen? Zou je echt niet een beetje voor dat vervoer willen betalen als je weet dat de chauffeurs dan een correct loon krijgen? Ik geloof dat de meeste mensen daar geen moeite mee zouden hebben. En wil je iets meteen, dan kan je nog altijd in een echte winkel binnenlopen. Dan steun je de lokale economie en dat is ook een goede zaak.
BRD: Is dat niet naïef? Geloof je echt dat dat kan veranderen?
HB: Het zal veranderen. De bedrijven die hierin meegaan draaien grote verliezen en dat zullen ze niet blijven doen. Maar we zullen ons met zijn allen moeten aanpassen. Creatief zijn. En alles in vraag durven stellen. Kijk bijvoorbeeld naar het openbaar vervoer in Brussel. Overdag zijn die trams en metrostellen zeer goed gevuld. Maar vroeg in de ochtend en later op de avond vervoert de MIVB lege ruimte. Waarom proberen we die niet rendabel te maken door op die momenten via het openbaar vervoer ook goederen te vervoeren? Wij gaan binnenkort in Luxemburg zo’n project opzetten maar in Brussel kan het nog niet. Waarom?
“Waarom vervoeren we geen goederen per tram of met de metro?”
Ook de overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen. We willen onze steden terug aan de bewoners geven dus grote vrachtwagens hebben daar geen plaats meer in. De oplossing bestaat al: organiseer de leveringen in je stad vanuit een aantal distributiecentra op een ecologische manier. De overheid moet dan wel bereid zijn het initiatief te nemen en zeker in het begin wat te coördineren, anders komt het niet van de grond. Het systeem bestaat al elders en de vorige Brusselse regering heeft al gezegd dat ze het wilde invoeren. Maar het is er nog altijd niet. Waarom?
En ook op wetgevend vlak moeten we openstaan voor nieuwe ideeën. Ik ken een aantal bioboeren die op donderdag hun bio-producten elk met hun eigen oude en halflege bestelwagen naar de veiling brengen. Ze wilden eigenlijk één bestelwagen kopen die dan elke week alle producten van de boeren verzamelde en ze in één keer kwam leveren: minder kosten, minder tijd verloren, minder verkeershinder, alleen maar voordelen. Maar het mag niet want de wet verbiedt dat je als boer zomaar goederen voor een andere boer vervoert. En zo verliest iedereen. Waar is dat goed voor?
BRD: Wat moet er gebeuren om mensen en politici die omslag te doen maken?
HB: Maar die omslag is al volop bezig. Steeds meer bedrijven en bedrijfsleiders beseffen dat het anders moet, doen het ook anders. Omdat ze vooruitdenken, hun bedrijf op de lange termijn veilig willen stellen. Daardoor is er zoveel vraag naar onze diensten. Daardoor heb ik ook zoveel vertrouwen in de toekomst.